Scripta n° 1442

Numéro Scripta1442
Autre(s) référence(s)Fauroux 15 / Tabuteau 113
Auteur(s)Richard II, Normandie (duc)
Bénéficiaire(s)Chartres, Notre-Dame (cathédrale)
Genre d'actediplôme
Authenticiténon suspect
Datation1014, 21 septembre
Lieu d'émissionRouen
Action juridiquedonation
Langue du texte latin

Analyse

Richard II, pour réparer les graves dommages causés par lui dans le voisinage de Notre-Dame de Chartres donne à cette église : dans le comté d’Évreux, Vraiville, avec l’église et la dîme de la venaison de la forêt de Bord et l’église de Hauville[-en-Roumois] ; dans le Lieuvin l’église de Bonneville[-sur-Touque], Englesqueville[-en-Auge] avec l’église, Roncheville avec l’église, l’église de Saint-Julien[-sur-Calonne] et ses deux dépendances ; il affranchit les biens susaits de toute coutume lui appartenant.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Achery Luc d’, Veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis, maxime Benedictinorum latuerant, Paris, Savreux, 1655-1677, 13 vol., t. 13, p. 274..

b. Achery Luc d’, Baluze Étienne, La Barre Louis-François-Joseph de, Martène Edmond, Spicilegium, sive Collectio veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis delituerant, Nova Editio, Paris, Montalant, 1723, 3 vol., t. 3, p. 386..

c. Caumont Arcisse de, Statistique monumentale du Calvados, Caen, Le Blanc-Hardel, 1846-1867, 5 vol., t. 4, p. 270, n. 1 (extrait)..

d. Lépinois Ernest de Buchère de, Merlet Lucien, Cartulaire de Notre-Dame de Chartres, Chartres, Garnier (Société archéologique d’Eure-et-Loir), 1862-1865, 3 vol., t. 1, p. 85, n° 12 (cf. p. 197, n° 90)..

e. Fauroux Marie, Recueil des actes des ducs de Normandie de 911 à 1066, Caen, Caron (MSAN ; 36), 1961, n° 15, p. 93-96..

Indications

Haskins Charles Homer, Norman Institutions, Cambridge, Harvard University Press, 1918, p. 59, n. 291.

Musset Lucien, Une expédition d’une charte de Richard II pour la cathédrale de Chartres, BSAN, 1959-1960,

Dissertation critique

Datation

Sur la datation de cet acte, voir FAUROUX, p. 94.

Texte établi d’après e

REGNANTE DOMINO JHESU CHRISTO IN PERPETUUM, ANNO INCARNATIONIS EJUS POST MILLESIMO .XIIIIto., INDICTIONE .XVma. ET REGNI ROTBERTI REGIS FRANCORUM ANNO .XXmo. .VIto. Ego RICHARDUS marchio Normanniæ sollicite pro captu meo retractans quanto me Deus honore et potentia per antecessores meos sua gratia sublimaverit animæ meæ valde necessarium judicavi ut quadam bonorum meorum parte quia de toto filiorum necnon et affinium meorum causa prohibebat æcclesie Dei facultates augerem, certus quia sic facientem cælestia manent. Notum igitur esse volo omnibus christianis quam presentibus tam futuris, qualiter æcclesiam sanctæ Dei Genitricis MARIÆ Carnotensem esse non tulerim meæ largitatis expertem, cum opitulandi gratia quam apud Deum pre omnibus habet, tum injuriæ causa non modicæ quam in vicinia ejus graviter exercueram, quatenus aliquantula satisfactione placata pro animabus nostris vel parentum nostrorum ut vere piissima est intercedere dignetur. Dono itaque, pari voto et communi favore filiorum necnon et affinium meorum, et de jure nostro in propriam dicionem Dei cujus omnia sunt et Sanctæ MARIÆ Carnotensis æcclesiæ perpetualiter habenda transfundimus donatione directa, videlicet in Ebroacensi comitatu Evrardi villam totam cum æcclesia, et decimam venationis de silva quæ dicitur Bortis, et in eodem pago æcclesiam solam de Hals villa, et in Lisvino æcclesiam solam de Bona villa, et in eodem territorio Angliscam villam totam cum æcclesia, et Runciam villam totam cum æcclesia, et æcclesiam de Sancto JULIANO cum duobus menbris appendentibus. Hæc itaque donum pro qualitate quidem peccatorum nostrorum modica, pro excellentia vero Sanctæ MARIÆ fere nulla, predictæ æcclesiæ confisi de inmensa Dei bonitate et ejusdem matris suæ clementia desiderantissime tradimus omni consuetudine nostra vel inquietatione penitus dimissa ut piis ejus meritis adoptemur sempiternæ hereditati. Quatenus autem hæc donatio perpetua sit stabilitate subnixa litterarum et inde noticiam scribere mandavi, scriptum vero signo crucis et mei nominis roboravi, filiorum quoque et affinium necnon et eorum quorum intererat manibus corroborari simul et nominibus insigniri precepi.(monogramme : RICARDUS)
Signum Richardi marchionis Normanniæ.
S. Gonnoridis matris ejus. S. Judith uxoris ejus. S. Richardi filii ejus. S. Mad[a]lgerii. S. Guillelmi. S. Berengerii cubicularii. S. Rodulfi de Todeniaco. S. Alveredi. S. Baldrici procuratoris. S. Tedfridi vice comitis. S. Huberti. S. Golberti. SIGNUM EVRARDI SIGNATORIS.
Signum Hugonis Baiocacensis episcopi. + S. Rotberti archiepiscopus (sic). Signum Guillelmi marchionis Nortmanniæ.
DATA .XIma. KALENDAS OCTOBRIS, REGNANTE ROTBERTO REGE FELICITER. ACTUM ROTOMÆ.

Pour citer l'acte :

« Acte 1442 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_1442.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2006-05-18

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel