Scripta n° 6709

Numéro Scripta6709
Auteur(s)Henri II Plantagenêt, Angleterre (roi)
Bénéficiaire(s)La Sauve, Notre-Dame de La Sauve-Majeure (abbaye, abbé)
Genre d'actecharte
Authenticiténon suspect
Datation1156, 13 décembre
Lieu d'émissionLa Sauve-Majeure
Action juridiqueconfirmation
Langue du texte latin

Analyse

Confirmation des privilèges accordés à l’abbaye de la Sauve-Majeure.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Berger Élie, Delisle Léopold, Recueil des actes de Henri II, roi d’Angleterre et duc de Normandie concernant les provinces françaises et les affaires de France, Paris, Imprimerie Nationale (Chartes et diplômes relatifs à l’histoire de France), 1916-1927, 3 vol., n° XXV, t. 1, p. 118-121..

Dissertation critique

Datation

Sur la datation de cet acte, voir DELISLE/BERGER, Recueil des actes de Henri II, t. 1, p. 119.

Texte établi d’après a

Henricus, rex Anglorum, et dux Norma[n]norum et Aquitanorum, et comes Andegavorum, Gauffrido, Burdigalensi archiepiscopo, et omnibus episcopis, abbatibus, comitibus, vicecomitibus, baronibus, justiciis, prepositis, ministris et omnibus fidelibus suis, salutem.
Sciatis me concessisse et confirmasse Deo et ecclesie Sancte Marie Silve Majoris et monachis ibidem Deo servientibus omnem salvitatem et omnes libertates quas mei predecessores duces Aquit[anorum] predicte ecclesie concesserunt, et donaciones illorum qui suum allodium illi ecclesie dederunt, sicuti abbati Geraldo traditum fuit et undique discriminatum. Concedo eciam eidem ecclesie totam justiciam et quicquid duces Aquit[anorum] in terra vel in rebus eorum habere debebant, sicut eciam predecessores mei concesserunt, ita quod locus eorum et populus ibi habitans ab omni laicali potestate sit absolutus, ut nemo ibi comes nec vicecomes, nec prepositus, nec vicarius, nec miles, nullaque prorsus persona quicquid juris vel advocacionis sive dominacionis audeat exibere, nec violenciam cuilibet inferre nec theloneum vel vadimonium capere, nec judicium aud[eat] investigationis juste vel injuste, absque assensu abbatis et conventus, ibi exercere, nullamque omnino calumpniam agere, set si quid fuerit corrigendum, ad monachos vel ad quos ipsi voluerint refferatur. Quicunque autem illuc fugiens pervenerit, nemo inter terminos illius salvitatis presumat illum insectari ; in omnibus quoque, quecunque Silve Majoris monachi in toto ducatu Aquitanie possederint, comitale jus et justiciam ad duces Aquit[anorum] pertinentem monachi in perpetuum habebunt, set et quicunque huic loco ex comitali feodo aliquid rationabiliter contul[er]it, monachi illud semper allodialiter possideant. Si quis vero salvitatem Silve Majoris aliqua temeritate violaverit, nongentos solidos ipsi ecclesie persolvat ; insuper eciam omnes peregrini et quicunque ad orationem vel mercatum aut rogati ab abbate vel a monachis illuc venerint, sive sint milites sive rustici, sive mercatores vel quilibet alii homines, in tota via eundo et redeundo sint securi. Concedo eciam loco Silve Majoris septimanale mercatum atque annualem feriam in festo Omnium Sanctorum, et mercatoribus illuc venientibus per totam terram meam securitatem. Precipio eciam prepositis et ministris meis ut ubicunque res predicte ecclesie fuerint, illas pro posse suo custodiant et deffendant, ut non illis injuriam aliquam vel violentiam inferant, neque ab aliquibus inferri permittant ; set hoc perpetua stabilitate concedo abbati Silve Majoris ut, quandocunque ad curiam meam venerit et quandiu mecum morari voluerit, omnes sibi suisque necessarios sumptus ab expensis meis habeat. Concedo insuper predictis monachis ut singulis annis liceat eis per Geronnam fluvium navigio transvehere quo libuerit decem modios salis pro adquirenda annona ceterisque sibi necessariis absque omni consuetudine. Similiter eisdem monachis concessi [quod], si quando apud Burdegalam vel Boias sepias vel alios quoslibet pisces emerint, nullam inde consuetudinem reddant. Preterea notum fieri volo tam futuris quam presentibus controversiam que erat inter monachos supradictos et Bernardum d’Escutsan et fratres ejus Galhardum et Robbertum in presencia nostra fuisse tractatam et terminatam: dicebat enim Bernardus, et fratres sui, se id juris in predicta salvitate habere, quod si quis inventus in crimine potestati seculari tradendus esset, ipsis precipue puniendus tradi deberet. Insuper eciam dicebat quod si monachi vellent manum suam agravare super burgenses suos propter aliquod forefactum, idem Bernardus et fratres sui illos ad justiciam exibere et arramire deberent ; quibus in curia nostra discussis, Bernardus et fratres sui omnes predictas calumpnias dimiserunt et in manu nostra totum hoc quictum ecclesie in perpetuum concesserunt. Insuper eciam donum, quod pater eorum Guillermus Seguini de Escutzan predicte ecclesie fecerat, concesserunt, videlicet paduenciam omnium nemorum suorum atque espletum et pacherium porcorum a[tque] ceterorum animalium sine omni precio, ita scilicet quod ad opus ignium suorum liceat monachis capere omne gen[us l]ignorum quantum eis opus fuerit, viride et siccum, preter quercus et fagos virenti stipite stantes ; quercus autem et fagos virides de omni nemore illorum tam vetito quam non vetito liceat monachis capere ad opus ecclesie et omnis domus, claustrorum, reffectorarii, dormitorii et omnium officinarum et vinearum et ad omnia cetera usualia sua, set de vetito tantum nemore primum forestario nemoris monstrabunt, postea vero absolute et libere et sine ulla contradixione et sine precio inde capient quantum sibi fuerit necessarium.
Hujus autem carte testes sunt: Gauffridus Burdegalensis archiepiscopus, Calo Pictaviensis episcopus, Raymundus Petragoricensis, Philippus Baiociensis, Arnulphus Lexoviensis episcopi, Thomas cancellarius, Gauffridus frater regis, comes Gauffridus de Magnavilla, Audebertus comes de Marchia, Boso comes Petragoricensis, Ricardus de Humez constabularius, Manasserus Bizet dapifer, Guarinus Filius Geraudi camerarius, Huguo de Lezinhano, Hugo de Sancta Maura, Amanevus vicecomes de Onyaco, Guillermus Ainay vicecomes Bidosin[ensis], Amanevus de Lebreto, Petrus de Mota, Guillermus de Monte Andronis, Petrus prepositus Burdegalensis, et alii plures.
Actum est autem hoc anno ab incarnatione Domini M° C° Lmo VIto, mense decembri in festo die Sancte Lucie, presente Petro de Didona, ejusdem loci abbate, apud Silvam Majorem.

Pour citer l'acte :

« Acte 6709 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_6709.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2012-12-04

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel