Scripta n° 7144

Numéro Scripta7144
Auteur(s)Henri II Plantagenêt, Angleterre (roi)
Bénéficiaire(s)Alexandre III [pape]
Genre d'actelettre
Authenticiténon suspect
Datation1173
Action juridiqueautre
Langue du texte latin

Analyse

Lettre de Henri II au pape Alexandre III, pour demander l’appui du Saint-Siège contre ses fils révoltés.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Berger Élie, Delisle Léopold, Recueil des actes de Henri II, roi d’Angleterre et duc de Normandie concernant les provinces françaises et les affaires de France, Paris, Imprimerie Nationale (Chartes et diplômes relatifs à l’histoire de France), 1916-1927, 3 vol., n° CCCCLX, t. 2, p. 8-10..

Dissertation critique

Datation

« 1173, commencement de l’année » : sur la datation de cet acte, voir DELISLE/BERGER, Recueil des actes de Henri II, t. 2, p. 9.

Texte établi d’après a

Sanctissimo domino suo Alexandro, Dei gratia Catholice ecclesie summo pontifici, Henricus, rex Anglie, dux Northmannie et Aquitanie, comes Andegavensis et Cenomanensis, salutem et devote subjectionis obsequium.
In magnorum discriminum augustiis, ubi domestica consilia remedium non inveniunt, eorum suffragia implorantur, quorum prudentiam in altioribus negotiis experientia diuturnior approbavit. Longe lateque divulgata est filiorum meorum malitia, quos ita in exitium patris spiritus iniquitatis armavit, ut gloriam reputent et triumphum patrem persequi, et filiales affectus in omnibus diffiteri, preveniente meorum exigentia delictorum. Ubi pleniorem voluptatem contulerat mihi Dominus, ibi gravius me flagellat, et quod sine lacrymis non dico, contra sanguinem meum et viscera mea cogor odium mortale concipere, et extraneos mihi querere successores. Illud preterea sub silentio preterire non possum, quod amici mei recesserunt a me, et domestici mei querunt animam meam. Sic enim familiarium meorum animos intoxicavit clandestina conjuratio, ut observantia proditorie conspirationis universa posthabeant. Malunt namque meis adherere filiis contra me transfuge et mendici, quam regnare mecum et in amplissimis dignitatibus prefulgere. Quoniam ergo vos extulit Deus in eminentiam officii pastoralis, « ad dandam scientiam salutis plebi ejus », licet absens corpore, presens tamen animo me vestris advolvo genibus, consilium salutare deposcens. Vestre jurisdictionis est regnum Anglie, et quantum ad feudatarii juris obligationem, vobis dumtaxat obnoxius teneor et astringor. Experiatur Anglia quid possit Romanus pontifex, et quia materialibus armis non utitur, patrimonium beati Petri spirituali gladio tueatur. Contumeliam filiorum poteram armis rebellibus propulsare, sed patrem non possum exuere. Nam, et Jeremia teste, « nudaverunt lamie mammas suas, lactaverunt catulos suos ». Et licet errata eorum quasi mentis efferate me fecerint, retineo paternos affectus, et quamdam violentiam diligendi eos mihi conditio naturalis importat. « Utinam saperent et intelligerent, ac novissima providerent! » Lactant filios meos domestici hostes, et occasione malignandi habita non desistunt, quousque redigatur virtus eorum in pulverem, et, converso capite in caudam, servi eorum dominentur eis, juxta verbum illud Salomonis: « servus astutus filio dominabitur imprudenti ». Excitet ergo prudentiam vestram spiritus consilii, ut convertatis corda filiorum ad patrem. Cor enim patris pro beneplacito vestro convertetur ad filios, et in fide Illius per quem reges regnant vestre magnitudini promitto me dispositioni vestre in omnibus pariturum. Vos ecclesie sue, pater sancte, diu Christus servet incolumem.

Pour citer l'acte :

« Acte 7144 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_7144.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2013-01-31

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel