Scripta n° 148

Numéro Scripta148
Autre(s) référence(s)ARTEM 2691

Fac-similés numériques

Rouen, Archives départementales de Seine-Maritime, 9 H 29, recto

Rouen, Archives départementales de Seine-Maritime, 9 H 29, verso

Auteur(s)Galeran III, Meulan (comte)
Bénéficiaire(s)Jumièges, Saint-Pierre (abbaye)
Genre d'actecharte
Authenticiténon suspect
Datation1031-1060
Action juridiquerestitution
Langue du texte latin

Analyse

Albert [-le-Riche], qui avait donné aux religieux de Jumièges la terre de Saint-Martin-de-Bouafle, dans le comté de Poissy, la plaça sous la protection de Galeran (Ier) comte de Meulan. Ce dernier s’en était emparé de la terre de Saint-Martin-de-Bouafle, apartenant à l’abbaye de Jumièges, en représailles d’empiètements du duc de Normandie Robert. Il s’engage à ne causer désormais aucun préjudice à cette abbaye, contre une somme de 10 livres versée par les religieux.

Tableau de la tradition

Original

A. Original. Rouen, Archives départementales de Seine-Maritime, 9 H 29. 

Éditions principales

a. Du Monstier Arthur, Neustria Pia seu de omnibus et singulis abbatiis et prioratibus totius Normanniae, Rouen, J. Berthelin, 1663, p. 319-320..

b. Vernier Jules-Joseph, Chartes de l’abbaye de Jumièges (v. 825-1204), Rouen-Paris, Lestringant-Picard (Société de l’histoire de Normandie), 1916, 2 vol., n° XVI, t. 1, p. 53-56..

Indications

Loth Julien (Abbé), Histoire de l’abbaye royale de Saint-Pierre de Jumièges, par un religieux bénédictin de la congrégation de Saint Maur, Rouen, Métérie (Société de l’histoire de Normandie), 1882-1885, 3 vol., t. 1, p. 159.

Dissertation critique

Datation

J.-J. Vernier propose la datation « avant 1031» mais il s'agit de la date de la donation faite par Albert sous la règne de Robert le Pieux. L'usurpation par Galeran Ier est postérieure à 1027 (avènemet du duc Robert le Magnifique). La notice est signé par le roi Henri Ier(1031-1060). Cf. La base ARTEM propose la datation « 1035 » pour cet acte (ARTEM n° 2691).

Texte établi d’après b

Regni Francorum monarchiam rege Rotberto strenue gubernante, quidam eximiæ nobilitatis vir, Albertus nomine, ipsius regis majestatem adiit, humili prece implorans quatinus quod ei voto inerat, scilicet quasdam res cupiens sancto contradere Petro apostolo Gemmeticensis cenobii, in pago Pingesiaco, loco qui Ad Sanctum Martinum nuncupatur sitas, pro animæ suæ parentumque suorum aminiculo, videlicet patrui sui loci ejusdem abbatis, Annæ nomine, et patris sui Alberti ceterorumque, illius voluntate ac autoritate perenni firmaretur. Cujus petitioni ipse prepotentissimus princeps libentissime annuit. Concessit erg[o] aecclesiam unam cum vineis multis et indominicatis et aliis terrasque arabiles cultas et incultas cum prato et omni terra quæ pertinet ad eundem vicum. Quibus peractis, isdem Albertus quod Deo sanctoque tradiderat Petro liberum ab omnibus malis inquietudinibus volens esse ac quietum, me comitem Walerannum aggressus, michi mulum magni pretii unum dedit, eo pacto ut nunquam per me nec per quemquam meorum ullius rei dampnum illi loco, ideo quippe quia vicinus meo castello est, inferrem. Ejus igitur rogatui favens, mulum recepi atque fide mea eundem locum me servaturum promisi, et diu in promissione perseveravi, donec Rotbertus, Nortmannorum dux, quasdam terras in nortmannicis partibus michi auferens, zelo iracundiæ agitatus, prefatum locum vi cæpi meoque dominio subegi. Quod Albertus abbas necne pater Gemmeticensis cenobii, Willelmus nomine, audientes, ilico me adierunt. Conventionibus inter nos quoque actis, decem libras nummorum dederunt, ea profecto gratia ut quousque hic cosmus volvetur, per me heredesque meos ac eorum successores exinde detrimentum nunquam sustineant et, licet firmissima pace an discidio discordiæ Franci Nortmannique vigeant, tamen prelibata possessio tuta perenniter sistat. Porro tributum, malivola hominum futurorum vehementer cupiditate inardescente, si decreverint, in altari non plus tribuant quam hoc nostro tempore illis concessum est dare, videlicet, pro una quaque tonna in descensione, denarios duodecim. Quod denique ipse manu propria subterfirmavi. Signum Vualeranni comitis †. Signum † Hugonis filii ejus. Signum † Adilais uxoris ejus. Ceterum si quis ex meis posteris, auctore diabolo, et avaritiæ facibus accensus, hanc conventionnem quocumque modo corrumpere presumpserit, sub Patris et Filii et Spiritus sancti maneat anathemate et, ab omnibus sanctis Dei reprobatus et condempnatus, de libro vitæ deleatur, et cum illis inscribatur qui diris vocibus acclamabant : Crucifigatur, diabolo traditus æternis incendiis æternaliter urendus. Amen. Acta est hæc descriptio Heinrici regis temporibus. Signum Widonis. S[ignum] Haymonis. S[ignum] Odonis. S[ignum] Nivardi. S[ignum] Tedevuini vicecomitis.

Pour citer l'acte :

« Acte 148 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_148.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2005-02-04

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel