Scripta n° 1529

Numéro Scripta1529
Autre(s) référence(s)Fauroux 86 / Tabuteau 167
Auteur(s)Robert le Magnifique, Normandie (duc)
Bénéficiaire(s)Dijon, Saint-Bénigne (abbaye)
Genre d'actecharte
Authenticiténon suspect
Datation[1032-1035]
Action juridiqueconfirmation
Langue du texte latin

Analyse

Robert le Magnifique rappelle que :

— son grand-père Richard Ier a donné à Saint-Bénigne de Dijon l’église de Saint-Aubert-[sur-Orne], sise en Hiémois, à la requête de l’abbé Guillaume [de Volpiano], appelé dans la suite par Richard II à restaurer Fécamp ;

— peu après, « Golbertus », chevalier de Richard II, avec le consentement de ce prince, a concédé à Saint-Bénigne l’église [Saint-Martin] de Longchamp et dix-huit acres de terre ; Guillaume [de Volpiano] ayant été contraint de céder en gage les biens susdits à un certain « Atto » dit le Fou contre cent livres, Richard II remboursa les cent livres à Atto sur son trésor (de « camera sua ») et restitua les susdites églises à Saint-Bénigne, en s’en constituant l’avoué.

Robert le Magnifique, à la mort de Guillaume [de Volpiano], accède à la demande de son successeur « Halinardus » abbé de Saint-Bénigne, et de Jean abbé de Fécamp, qui lui demandent de devenir à son tour l’avoué des biens donnés par ses prédécesseurs.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Deville Étienne, Notices sur quelques manuscrits normands conservés à la Bibliothèque Sainte-Geneviève IV. Analyse d’un ancien cartulaire de Saint-Étienne de Caen,Revue catholique de Normandie n°14, 1904-1905, 15, p. 17-19..

b. Chaume Maurice, Chevrier Georges, Chartes et documents de Saint-Bénigne de Dijon, prieurés et dépendances, des origines à 1300, Dijon, Bernigaud et Privat, 1943, 2 vol., t. II, p. 91, n° 312..

c. Fauroux Marie, Recueil des actes des ducs de Normandie de 911 à 1066, Caen, Caron (MSAN ; 36), 1961, n° 86, p. 226-228..

Indications

Haskins Charles Homer, Norman Institutions, Cambridge, Harvard University Press, 1918, p. 40, n. 170 ; Appendix C, p.  272, n° 4.

Dissertation critique

Datation

Cet acte se place entre le voyage de l’abbé Halinardus de Saint-Bénigne en Normandie en 1032 et le départ du duc Robert en Terre Sainte en 1035 (FAUROUX, p. 227).

Texte établi d’après c

Ego Robertus, gratia Dei dux et princeps Normannorum, omnibus fidelibus christianæ religionis, notam fieri volo eleemosynam quamdam prædecessorum meorum. Beatæ memoriæ avus meus, cum pro animæ suæ salute plurima sacris locis prope ac longe positis conferret beneficia, contulit etiam Divionensi cœnobio gloriosissimi martyris Benigni nomine et corpore sacrato, quandam ecclesiam quæ dicitur Sancti Adalberti, in comitatu Oximensi sitam, cum terris omnibus ad eam pertinentibus, hortatu ac supplicatione religio[si]ssimi viri abbatis Willelmi, quem postea pro suæ vitæ sanctitate genitor meus Ricardus de præfato cœnobio ad Fiscannense monasterium regulater ordinandum evocavit, ubi, completis bonorum laboribus operum, pacifice requiescit. Postea vero, aliquanto exacto tempore, quidam patris mei miles nomine Golbertus, a prædicto abbate sæpius honoratus, dedit præfato loco, cum consensu et auctoritate ejusdem genitoris mei, quondam sui juris ecclesiam, in villa quæ Longus Campus dicitur sitam, cum .XVIII. acris arabilibus terræ, adhibitis idoneis testibus, scilicet, domino Roberto Rotomagensi archiepiscopo, Rodulfo, Umfredo, Turfredo, et aliis quam pluribus. Quæ donatio ut stabilis et firma in perpetuum maneret, suggerente etiam sæpe dicto patre meo, dedit postea eidem Golberto abbas Willelmus.LX. libras denariorum. Non post multum vero tempus, quadam necessitate cogente, tradidit prædictas ecclesias cum sibi pertinentiis sæpenominatus abbas cuidam homini nomine Attoni, quem Follem dicebant, loco pignoris, quod nos vadium dicimus, acceptis ab eo centum denariorum libris. Paulo post autem, cum nulla spes esset redimendi, tactus pater meus divina inspiratione, dedit de camera sua prædicto Attoni centum libras nummorum et recepit in suam eleemosynam prædictas ecclesias cum integritate et reddidit Sancto Benigno per manus domni Willelmi abbatis, tali tenore ut ipse advocatus, tutor et custos existeret ejusdem beneficii et successores sui usque in sempiternum contra omnes adversarios vel calumniatores monachorum prædicti cœnobii. Mortuo namque venerabili abbate, venit ad me successor ejus abbas Halinardus cum domno Johanne Fiscannensi abbate, rogans et deprecans ut prædicta beneficia prædecessorum meorum, simili voluntate et autoritate, tenerem et custodirem. Quod, libenter annuens eorum voluntati, confirmo, stabilio omnique auctoritate corroboro. Et ut ipse mercedem cum ipsis prædecessoribus meis a largifluo largitore Domino adjutus meritis beati martyris Benigni recipere merear, manu mea signum crucis faciens auctorizo. Et ut hujus confirmationi[s] meæ cartula apud posteros credibilior habeatur, frat[r]is mei Willelmi et aliorum fidelium meorum manibus ac subscriptionibus tradidi roborandam.

Pour citer l'acte :

« Acte 1529 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_1529.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2006-05-22

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel