Scripta n° 5826

Numéro Scripta	5826

Auteur(s)	Raoul de Harcourt, Eu (archidiacre)
Bénéficiaire(s)	Évreux, Saint-Taurin (abbaye, abbé)

Genre d'acte	charte
Authenticité	non suspect
Datation	1289
Action juridique	règlement conflit
Langue du texte	latin

Analyse

Raoul d’Harcourt, archidiacre d’Eu, et le seigneur du Tilleul-Othon « Qui ne dort » notifient l’arrangement d’un différend survenu entre eux, d’une part, et l’abbé et les moines de Saint-Taurin d’Évreux, d’autre part, sur les dîmes de la paroisse du Tilleul et les services que l’abbaye doit au seigneur du Tilleul-Othon en raison de ces dîmes.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Delisle Léopold, Passy Louis, Mémoires et notes de M. Auguste Le Prévost pour servir à l’histoire du département de l’Eure, Évreux, Hérissey, 1869, t. 3, p. 270-271..

Texte établi d’après a

Universis presentes litteras inspecturis, Radulfus de Haricuria, archidiaconus Augi, in ecclesia Rothomagensi, ac dominus de Tilliolo Othonis, seu Qui non dormit, salutem in Domino sempiternam. Notum facimus quod, cum inter nos, ex una parte, et religiosos viros, abbatem et conventum monachorum Sancti Taurini Ebroicensis, ex altera, verteretur seu verti speraretur materia questionis ; super eo videlicet quod dicti religiosi dicebant et proponebant, nomine suo ac sui monasterii, quod, cum ipsi essent et fuissent in possessione vel quasi percipiendi et habendi per se vel per alium nomine eorum, ipsis ratum habentibus, a tempore a quo non extat memoria, dimidiam partem decimarum bladorum, tremesiorum, hybernagiorum et aliorum fructuum crescentium in quibuscumque terris existentibus infra metas seu fines parrochie de Tilliolo predicte, nos seu alius nomine nostro, nobis ratum habentibus, ipsos religiosos seu eorum mandata impediebamus seu perturbabamus minus juste et sine causa rationabili quominus dicti religiosi dicta possessione vel quasi gaudere possent pacifice et quiete ; nobis contrarium asserentibus et dicentibus, jure dominii dicte ville de Tilliolo, dictos religiosos et eorum monasterium ratione dictarum decimarum teneri nos una cum nobiscum venientibus et equitaturis nostris et nobis comitivam facientibus in abbatia eorum recipere, quotiens nos apud Ebroicas contigerit declinare, et quamdiu morari voluerimus in abbatia supradicta, et nobis in esculentis et poculentis de bonis eorum monasterii, necessaria ministrare ; item eosdem religiosos teneri nobis in abbatia eorumdem predicta recipere unum palefredum seu equum, et garcionem ad custodiendum palefredum seu equum predictum et eis necessaria ministrare, tamdiu quamdiu in dicta abbatia morari voluerint ; item eosdem religiosos nobis teneri annuatim in Paschate in una sella nova ad equitandum, secundum quod status noster requirit competenti vel saltem viginti quinque solidos Turonensium pro valore seu estimatione dicte selle ; item eosdem nobis teneri recipere in abbatia eorum predicta saltem semel in anno et per unum diem quatuor de hominibus nostris de Tilliolo predicto antenatis, et eis in esculentis et poculentis per dictum diem necessaria ministrare ; item eosdem nobis teneri predictos quatuor antenatos necnon et prepositum et servientem nostros de Tilliolo predicto recipere quotienscumque nundine sunt apud Ebroicas, et quamdiu sunt eis in esculentis et poculentis ministrare. Tandem, post multas altercationes, de bonorum et juris peritorum consilio, super premissis omnibus et singulis compromisimus et compromittimus in nobilem et discretum virum dominum Goherium, tunc vicecomitem Pontis Arche, militem, ac venerabilem et discretum virum magistrum Laurentium Forestarium, thesaurarium ecclesie Omnium Sanctorum de Mauritania, Sagiensis diocesis, arbitros arbitratores seu amicabiles compositores hinc inde nominatos et electos (?), et promittimus nos inviolabiliter observare quicquid dicti arbitri, arbitratores seu amicabiles compositores, inquisita veritate super promissis, alte et basse duxerint ordinandum, statuendum seu amicabiliter componendum. Ita tamen quod si dicti arbitri arbitratores seu amicabiles compositores per se noluerint aut nec potuerint hujus modi terminare negocium, volumus et consentimus quod quicquid reverendus pater ac dominus G., Dei gratia Rothomagensis archiepiscopus, ad relationem seu inquisitionem per eosdem dominum Goherium ac magistrum Laurentium, factam, in scriptis redactam, partibus publicatam et sigillatam sigillis eorumdem, duxerit ordinandum super premissis, statuendum seu amicabiliter componendum, validum sit, et promittimus nos premissa rata habituros, sub pena centum marcharum argenti solvendarum a nobis dictis religiosis, si nos a dicta sententia ordinatione seu amicabili compositione dictorum domini Goherii ac magistri Laurentii seu prefati domini Rothomagensis archiepiscopi, si dicti dominus Goherius ac magister Laurentius per se noluerint aut non possint hujusmodi terminare negocium, facta eidem domino Rothomagensi archiepiscopo relatione, seu eidem exhibita inquisitione quibus supra, resilire contingat, seu si per nos stet quominus in compromisso procedatur eodem ; et tenebimur coram dictis domino Goherio ac magistro Laurentio seu prefato domino Rothomagensi archiepiscopo, si dicti dominus Goherius ac magister Laurentius per se noluerint aut non possint hujusmodi terminare negotium, comparere, per nos vel per procuratores nostros ydoneos, locis et diebus feriatis vel non feriatis nobis assignandis ab ipsis seu eorum altero sub forma que supra. Et poterunt dicti dominus Goherius ac magister Laurentius seu dominus Rothomagensis archiepiscopus, sub forma que supra, dictum suum, ordinationem seu amicabilem compositionem suam proferre diebus feriatis vel non feriatis, stando vel sedendo, nobis vel procuratore nostro presentibus vel per contumaciam absentibus ; et debet terminus hujus compromissi finiri imfra instans festum Purificationis Beate Marie Virginis, nisi de consensu nostro et dictorum religiosorum fuerit prorogatus. In cujus rei testimonium, sigillum nostrum presentibus hiis duximus apponendum. Actum et datum anno Domini M. CC. octogesimo nono, die lune post Nativitatem Domini.

Pour citer l'acte :

« Acte 5826 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_5826.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2010-04-14

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel