Scripta n° 977

Numéro Scripta977
Auteur(s)Eugène III [pape]
Bénéficiaire(s)Philippe d’Harcourt, Bayeux (évêque)
Genre d'actebulle
Authenticiténon suspect
Datation1153, 9 février
Lieu d'émissionRome
Action juridiqueautre
Langue du texte latin

Analyse

Le pape Eugène III, sur les plaintes de Philippe de Harcourt, évêque de Bayeux, reproche, en termes très énergiques, à Henri Plantagenêt, duc de Normandie, d’avoir laissé Hugues et Guillaume de Crèvecœur, et Philippe de Colombières établir des marchés qui font tort à ceux de l’église de Bayeux, au mépris de l’excommunication lancée contre eux.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Bourrienne Valentin (Abbé), Antiquus cartularius ecclesiæ Baiocensis (Livre noir), Rouen-Paris, Lestringant-Picard (Société de l’histoire de Normandie), 1902-1903, 2 vol., n° CLXXXVII, t. 1, p. 233-235..

b. Ramackers Johannes, Papsturkunden in Frankreich, Neue Folge 2 Normandie, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht (Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-historische Klasse, 21), 1937, 2 vol., n° 71, p. 150-152..

Dissertation critique

Datation

Datation proposée par V Bourrienne et J. Ramackers.

Texte établi d’après a

Eugenius, episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nobili viro, Henrico, Normanniæ duci, salutem et apostolicam benedictionem. Si de illorum exsecutione, quæ justa sunt, sollicite cogitares, et ecclesiæ, quæ in terra tibi commissa consistant, sub tua defensione ampliori pace gauderent, et pravorum temeritas a perturbationibus earum et Christi pauperum duriori fræno se cognosceret coherceri. Veniens autem ad nostram præsentiam venerabilis frater noster Philippus, Baiocensis episcopus, in audientia nostra exposuit quod Hugo, et Guillelmus (?) de Crevacor, et Philippus de Columberiis nova fora, per quæ antiqua fora Baiocensis ecclesiæ destruunt, ex concessione tua instituere præsumpserunt, et tu, juxta potentiam desuper tibi concessam, eodem fratre nostro sæpius requirente, nequaquam eos a tanta præsumptione hactenus desistere compulisti, immo, cum ipse illos, et quosdam alios malefactores suos, et commissæ sibi ecclesiæ pro suis excessibus divini verbi ventilabro a fidelium communione removerit, tu promulgatam in eos canonicæ severitatis sententiam non observas, et illos, qui se per mala opera reddiderunt a cœlesti ecclesia alienos, et sacerdotali judicio meruerunt a terrestri depelli, non formidas in tuo comitatu tenere. In quo facto, et supremi judicii terrorem negligenter attendere, et ecclesiæ claves, quas beato Petro et his postquam eum erant in gradum sacerdocii successuri providentia divina commisit, contempnere comprobaris. Unde veremur ne in eorum numero computeris, de quibus Dominus ait : Ipsi regnaverunt, et non ex me ; principes extiterunt, et non cognovi eos. Quum igitur debito suscepti apostolatus astringimur universos sanctæ matris Ecclesiæ filios ad ea quæ agenda fuerint provocare, per præsentia scripta nobilitati tuæ mandamus quatenus antefato fratri nostro in sua justicia vigilanter assistas, homines, sub tua ditione manentes, ab ejus et ecclesiæ suæ perturbatione districte compescas, nova fora, quæ supranominati viri ad destruenda vetera fora Baiocensis ecclesiæ instituere præsumpserunt, in dampnum ipsius fieri de cetero non permittas, et quos ipse a communione fidelium ex indulta sibi desuper potestate removerit, in tuo comitatu habere nullo modo præsumas, sed ejus et omnium prælatorum Ecclesiæ canonicam censuram, sine ulla refragatione, observes. Alioquin, cogitandum tibi est attencius, et timendum, ne illius indignationem incurras, qui, sicut ait Job, effundit despectionem super principes, et eos, qui oppressi fuerant, revelat . Data Romæ, apud Sanctum Petrum, quinto idus februarii.

Pour citer l'acte :

« Acte 977 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_977.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2006-05-16

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel