Scripta n° 5309

Numéro Scripta5309
Auteur(s)Robert l’Abbé [prêtre]
Bénéficiaire(s)Coutances (chapitre cathédral)
Genre d'actecharte
Authenticiténon suspect
Datation1270, 6 janvier
Action juridiquevente
Langue du texte latin

Analyse

Robert l’Abbé, prêtre, d’Hermanville dans la paroisse d’Émondeville, vend au chapitre de Coutances, pour cent douze livre tournois et une rente annuelle viagère de cinquante livres, son manoir d’Hermanville avec ses dépendances et tous les biens et redevances qu’il possède dans les environs et dont le détail est donné dans l’acte.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Fontanel Julie, Le cartulaire du chapitre cathédral de Coutances, Saint-Lô, Archives départementales de la Manche (Sources inédites sur l’histoire du département de la Manche ; 1), 2003, n° 36, p. 135-141..

Dissertation critique

Datation

(v. st.)

Texte établi d’après a

Noverint universi presentes et futuri quod ego, Robertus dictus l’Abbé, presbyter, quondam filius Roberti l’Abbé defuncti, de Hermanvilla in parrochia de Amondevilla in Plano, Constanciensis diocesis, vendidi et concessi ac in perpetuum omnino dimisi venerabilibus viris et discretis canonicis ecclesie Beate Marie Constantiensis manerium meum de Hermanvilla cum omnibus garnesturis, arboribus, pertinenciis et aliis quibuscunque, et extra terram dicti manerii et ad ipsum manerium pertinentem sitam inter fossata dicti manerii ex uno latere domumque et terram Avicie, relicte Rogeri Bevin, ex alio latere, prout se extendit in lato et longo, et continent manerium et terram, septem virgatas, septem perticas et quinque pedes, necnon et omnes terras, redditus [et] possessiones que hic nominantur cum omnibus fesanciis, redevanciis et aliis juribus que in eisdem habebam et habere poteram et ad me pertinebant et pertinere poterant ex eisdem in hamello de Hermonvilla in parrochia predicta de Amondovilla, videlicet parvum gardinum quod est ante portam dicti manerii cum terra sita supra dictum gardinum juxta terram Guillelmi le Noble ex uno latere et juxta terram Symonis dicti Benedicti ex alio latere et butat ex uno capite ad terram heredum Ricardi Macher et ex alio capite ad dictum parvum gardinum ; et continet unam acram et septem perticas.
Item terram sitam ante domum a l’Angloiz inter terram Gaufridi le Noble ex uno latere et inter terram Aelicie de Monte Acuto ex alio latere et butat ex uno capite ad vicum de Hermouvilla et ex alio capite ad terras Roberti le Valeiz et Ricardi le Valeis et ad terras meas de la Merete Alberde ; et continet sex virgatas, viginti quatuor perticas et dimidiam et tres pedes.
Item duas pecias terre que vocantur les Beneriez, quarum una sita est inter terram Symonis le Valeiz ex uno latere et inter maras ex alio latere et butat ex uno capite ad doitum de Maristo et ex alio capite ad terram Rogeri Hardouim de Asevilla ; alia pecia sita est inter terram Symonis le Valeiz ex uno latere et inter terram heredum Guillelmi le Noble senioris defuncti et butat ex uno capite super doitum de Maristo et ex alio super terram Petri le Vezie ; et continent unam virgatam, quinque perticis minus.
Item terram de la Marete Alberde, sitam inter terram heredum Rogeri Behou le Gendre ex uno latere et terram quam Robertus le Valeiz junior dedit in maritagio Willelmo Godart cum Johanna, sorore dicti Roberti le Valeis, ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Guillelmi le Noble et ex alio capite ad terram Gaufridi le Noble ; et continet dimidiam acram, dimidiam virgatam et sex perticas.
Item terram de Longboneaux sitam ex uno latere inter terram Rogeri filii Eremburgi quam tenet de Roberto de Blainvilla, clerico, et ex alio latere inter terram Roberti le Valeiz et butat ex uno capite ad terram heredum Roberti le Vezie et ex alio capite ad culturam meam que est ante domum a l’Engloiz ; et continet virgatam et duodecim perticas.
Item terram de Hermonmare sitam inter terram Ricardi le Valleis ex uno latere et terram Guillelmi Postel ex alio latere et butat ex uno capite ad terram heredum Symonis le Valeis et ex alio capite ad terram Guillelmi Benedicti ; et continet unam virgatam et dimidiam et septem perticas.
Item terram de Cruce Aelez de Spina sitam ex uno latere inter terram Ricardi Bevin et Ricardi l’Abbé et ex alio latere terram Johannis Piedaignel et Ricardi le Roux et butat ex uno capite ad terram Johannis de Vauvilla, clerici, et ex alio capite ad terram Radulfi Poulein, versus molendinum ad ventum Guillelmi de Haia ; et continet tres virgatas, quinque perticis minus.
Item terram de Pentpooil sitam inter terram heredum Roberti le Gendre ex uno latere et inter terram Johannis dicti Cauchon ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Gaufridi le Valeiz et ex alio capite ad semitam que tendit de ecclesia de Amondevilla apud Sortimare ; et continet unam virgatam et dimidiam, sex perticas et dimidiam et quatuor pedes.
Item terram de Cruce super domum la Chievre Rue sitam inter terram heredum Berguet ex uno latere et inter capita terrarum de parrochia de Freevilla ex alio latere et butat ad cheminum per quem itur de Sancte Marie ecclesia apud Montisburgum ex uno capite et ex alio capite ad terras Rogeri de Doito versus Magnum Mariscum ; et continet unam acram et sex perticas.
Item terram de Monte sitam inter terram Eustachii Fabri ex uno latere et terram heredum Symonis Berguet ex alio latere et butat ex uno capite ad cheminum predictum de Montisburgo et ex alio capite ad terram Rogeri de doito de Spineto ; et continet tres virgatas, quatuor perticis minus.
Item terram que dicitur de la Mare de Tot sitam inter terras Guillelmi de Nemore et Nicolai Vautier ex uno latere et terras Guillelmi Mathei et Adam Bevin ex alio latere et butat ex uno capite super Bassas nigras Terras et ex alio capite super le vendine Radulfi Poulein et butat ex uno capite ; et continet dimidiam acram, dimidiam virgatam et unam perticam.
Item terram de Nigris bassis Terris sitam inter terram heredum Rogeri Berart ex uno latere et terram Nicolai le Verrier ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Guillelmi de Dumo versus doitum de molendino de Culosie et ex alio capite ad terram heredum Symonis Berguet ; et continet dimidiam acram, tribus perticis minus.
Item terram de Passeor sitam inter terram Roberti le Valleis ex uno latere et inter terram Guillelmi le Noble ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Rogeri Blanchart et ax alio capite ad terram et doitum de Passeor ; et continet dimidiam acram, sex perticis minus.
Item pratum quod appellatur La vive Terre situm inter terram heredum Rogeri Vautier ex uno latere et terram Radulfi Poulein ex alio latere et butat ex uno capite ad doitum per quem venitur de fonte de Same et ex alio capite super terram Guillelmi Piedaignel.
Item terram ante domum au Rouillié sitam inter cheminum per quem itur de Vado apud Montisburgum ex uno latere et terram Guillelmi le Valoys ex alio latere et butat ad vicum de Hermonvilla ex uno capite et ad terras de Cortillo Sortoe ex alio capite ; et continet duas acras.
Item terram de Cortillo Sortoe sitam ex uno latere inter terram Willelmi Benedicti et terram Roberti le Vallez ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Gaufridi le Valeiz et ex alio capite super terras de Rotunda Mara ; et continet sex virgatas, undecim perticis et dimidia minus.
Item terram que appellatur Quatuor Campi de sub fossato sitam inter terram Guillelmi Benedicti ex uno latere et terram Guillelmi le Valeiz ex alio latere versus Maram de arbore et butat ex uno capite ad Prata de sub fossato et ex alio capite ad terras Roberti le Valeis ; et continet unam acram, octo perticas et dimidiam.
Item sex campos de sub fossato sitos inter terram Symonis Benedicti ex uno latere et terram Agnetis la Tesse ex alio latere et butat ex uno capite super Prata de sub fossato et ex alio capite super terram Petri le Vezie ; et continet sex virgatas, viginti unam perticam et quatuor pedes.
Item terram de Veteri Esclusa sitam inter terram Guillelmi Maulipast et Gaufridi le Noble ex uno latere et terram Nicolay le Verrier ex alio latere et butat ex uno capite ad Prata de sub fossato et ex alio capite ad terram heredum Rogeri Boitvin et continet tres virgatas, una pertica et dimidia minus.
Item terram de Mara Wi. sitam inter terram Symonis le Valeiz ex uno latere et terram Rogeri Guepin ex alio latere et butat ex uno capite ad doitum de Ponte de Asevilla et ex alio capite ad terram heredum Rogeri Bevin et continet quinque virgatas, octo perticis et dimidia minus.
Item viginti duos bussellos frumenti ad mensuram Montisburgi, quinque panes quemlibet unius tur., quinque gallinas de regardo ad Natale et quadraginta ova ad Pascha annui redditus quem michi annuatim, scilicet frumentum ad festum sancti Michaelis, debebat et reddebat Guillelmus Piedaignel per homagium suum de quatuor peciis terre quas de me tenebat in feodo in dicta parrochia in hamello de Hermonvilla, quarum peciarum una sita est apud Le Ré inter terram Ricardi l’Abbé ex uno latere et terram Rualam de Bouhon ex alio latere et butat ex uno capite super terram Guillelmi Mathei, ex alio capite super terram Roberti Vaultier ; secunda pecia sita est apud Sortimare inter terram Guillelmi Benedicti ex uno latere et inter terram Rogeri le Melle ex alio latere et butat ex uno capite ad terram Gaufridi le Valeiz, ex alio latere [...] et butat ex uno capite ad terras de Grandi Maristo et ex alio capite ad terras Eustachii Fabri super Sortimare ; tertia pecia sita est apud Le long Espiney inter terram Guillelmi Benedicti ex uno latere et terram Ricardi le Valeiz ex alio latere et butat ex uno capite ad terras de Grandi Marisco et ex alio capite ad terras Eustachii Fabri ; quarta pecia sita est apud La vive Terre inter terram Roberti Vaultier ex uno latere et terram Ricardi le Valeiz ex alio latere ; et continent dicte quatuor pecie in toto decem virgatas terre.
Item decem bussellos avene ad dictam mensuram ad festum sancti Michaelis, unum panem et unam gallinam de regardo ad Natale et decem ova ad Pascha annui redditus quem redditum michi debebat et reddebat annuatim Ricardus le Valeiz de sex peciis terre quas idem Ricardus de me tenebat in feodo per homagium suum in predicta parrochia, quarum una sita est es veindins de Magno Marisco subtus domum Rogeri dicti le Grant inter terram Roberti Vaultier ex uno latere et ex alio latere jungit ad capita terrarum de la Chache et butat ex uno capite super maras de Magno Marisco et ex alio capite super terram heredum Benediciti Bordet ; secunda pecia sita est en Boche inter terram Rogeri le Melle ex uno latere et terram ejusdem Ricardi le Valeiz ex alio latere et butat ex uno capite super terram Guillelmi Benedicti et ex alio capite super terram Guillelmi Mathei ; tercia pecia sita est in Magno Marisco inter terram Roberti Vautier ex uno latere et inter terram Guillelmi le Noble ex alio latere et butat ex uno capite super terras en Long Espiney et ex alio capite in Magno Marisco ; quarta pecia sita est en Seaumaire inter terram Guillelmi Mathei ex uno latere et terram Roberti Vaultier ex alio latere et butat ex uno capite super terras de Amondevilla et ex alio capite super doitum de Marisco ; quinta pecia sita est es Junqueaux inter terram Stephani Bevin ex uno latere et terram Rogeri le Mesle ex alio latere et butat ex uno capite super doitum de Magno Marisco et ex alio capite super terras de Amondevilla ; sexta pecia terre sita est en La petite Deile inter terram Roberti de Vauvilla ex uno latere et terram Rogeri le Melle ex alio latere ; et continent per totum dicte sex pecie terre quinque virgatas terre.
Item decem bussellos avene ad eandem mensuram ad festum sancti Michaelis, unum panem et unam gallinam de regardo ad Natale, et decem ova ad Pascha annui redditus, quem michi debebat et reddebat annuatim Rogerus le Melle de sex peciis terre quas de me tenebat in feodo idem Rogerus per homagium suum, quarum una sita est in parrochia predicta videlicet es veindins de Magno Marisco subter domum Rogeri dicti le Grant inter terram dicti Maullipast ex uno latere et terram Ricardi le Valeis ex alio latere et butat ex uno capite super terram heredum Benedicti Bordet et ex alio capite super terram maras de Grandi Marisco ; secunda pecia sita est en Boche inter terram Roberti le Valeiz ex uno latere et terram Ricardi le Valeiz ex alio latere et butat ex uno capite super terram Guillelmi Benedicti et ex alio capite super terram Willelmi Mathei ; tercia pecia sita est in Magno Maristo inter terram Roberti le Valleiz ex uno latere et terram predicti Ricardi le Valeis ex alio latere et butat ex uno capite ad Longum Spinetum et ex alio capite super doitum Magni Marisci ; quarta sita est in Seaumare inter terram Roberti Vautier ex uno latere et terram predicti Ricardi le Valeiz ex alio latere et butat ex uno capite super terras de Amondevilla et ex alio capite supra doitum Magni Maresci ; quinta pecia sita est es Junquaux inter terram Guillelmi le Valleis ex uno latere et ex alio juxta terram Ricardi le Valeis et butat ex uno capite super terras de Amondevila et ex alio capite supra doitum Magni Marisci ; sexta pecia sita est en La petite Deile inter terram Ricardi le Valeis ex uno latere et terram Guillelmi de Nemore ; et continent in totum dicte sex pecie quinque virgatas terre.
Item unum quarterium frumenti ad mensuram de Hermonvilla ad festum sancti Michaelis, duos panes et duas galinas ad Natale, viginti ova ad Pascha de regardo et duas dietas caruce, unam ad ybernagium et aliam ad tremenstum, annui redditus quem michi debebat et reddebat annuatim Ricardus de Dumo de duabus peciis terre quas idem Ricardus tenebat in feodo de me per homagium suum in predicta parrochia de Amondevilla, quarum una pecia sita est en travers de Dumo inter terram Roberti Vaultier ex uno latere et terram ejusdem Ricardi de Dumo ex alio latere, et butat ex uno capite ad Nigras bassas Terras et ex alio capite ad terram Guillelmi Fabri de Dumo ; secunda pecia sita est in valle de Puchot inter terram Eustachii Fabri ex uno latere et terram ejusdem Ricardi de Dumo ex alio latere ; et continent in toto iste due pecie unam acram terre. Item predictus Ricardus de Dumo debet duas dictas dietas caruce annuatim, habeat vel non habeat carucam, et debet facere reseantiam in predictis terris.
Item tria quarteria frumenti ad mensuram Montisburgi, unum bussellum avene ad festum sancti Michaelis, tres panes, tres gallinas de regardo ad Natale et viginti ova ad Pascha annui redditus quem michi debebat et reddebat annuatim Robertus le Valeis de duabus peciis terre quas idem Robertus tenebat in feodo de me per homagium suum in predicta parrochia, quarum una sita est inter terram Gaufridi le Noble ex uno latere et manerium dicti Roberti dicti le Valeis ex alio latere et butat ad vicum de Hermonvilla ex uno capite et ex alio capite super duos campos meos de Hermoumare ; secunda pecia sita est inter doitum de Seive ex uno latere et terram heredum Osouf ex alio latere et jungit ad terram Gaufridi le Noble ex una parte et ad terram Willelmi le Noble ax alia parte.
Item decem bussellos frumenti ad mensuram de Montisburgo ad festum sancti Michaelis de annuo redditu quem michi debebat et redebat annuatim Aelicia de Monte Acuto de domo in qua manet et de quadam pecia terre, quam de me tenebat in feodo, sita inter terram Gaufridi le Noble ex uno latere et culturam que est ante domum a l’Engleis ex alio latere et butat ex uno capite ad vicum de Hermouvilla et ad terram Nicholai le Verrier ex alio capite.
Item quatuordecim solidos tur. ad festum sancti Thome apostoli, duos panes de quatuor denariis tur., duos capones ad Natale de regardo annui redditus quem michi debebat et reddebat annuatim Johannes Piedaignel de quodam prato, quod de me tenebat in feodo idem Johannes per homagium suum, sito in predicta parrochia de Amondevilla inter doitum de ponte de Asevilla ex uno latere et terras de sub fossato ex alio latere et butat ex uno capite ad pratum Willelmi Lezient et ex alio capite ad pratum Symonis Benedicti.
Quos homines et redditus eisdem canonicis in plena parrochia attornavi et delegavi. Omnia autem et singula predicta tenebunt et possidebunt predicti canonici et eorum successores in ecclesia Constantiensi in perpetuum decetero libere, pacifice et omnino quiete, sine contradictione et reclamatione aliqua mei et heredum meorum, salvo tamen jure capitalium dominorum ; et ego predictus Robertus l’Abbé presbyter et heredes mei tenemur predictis canonicis eorumque successoribus omnia predicta et singula defendere, garantizare et deliberare contra omnes, bona fide, vel alibi in nostra hereditate propria, quam propter hoc ex nunc eisdem canonicis obligavimus, ubicumque sit, excambiare, valore ad valorem, si forte garantizare non possemus. Pro hac autem venditione et concessione et dimissione a me in perpetuum facta et firmiter observanda, predicti canonici michi dederunt centum et duodecim libras tur. in pecunia numerata et etiam persolverunt et jus per quinquaginta libras tur. annue pensionis quamdiu vixero solum modo solvendum michi quolibet anno videlicet medietatem ad festum sancti Michaelis proximo venturum et aliam medietatem ad synodum proximo subsequentem et sic singulis annis quamdiu vixero. Si autem contingerit quod per factum meum vel heredum meorum, vel si alias per nos staret seu per coactionem domini regis, terre et redditus supradicti ad me vel heredes meos revertentur, ego vel heredes mei teneremur reddere et restituere predictis canonicis predictam pecunie quantitatem et quicquid de pensione predicta recepero vel habuero et michi fuerit persolutum, computatis primitus fructibus inde perceptis ab eisdem canonicis, infra duos menses postquam predictos redditus et homines dimitterent coacti seu amittent unacum dampnis, expensis ac interesse factis et faciendis occasione premissorum. Et ego et heredes mei super hiis credere tenemur simplici dicto dictorum canonicorum seu eorum procuratoris absque alia probatione. Ad que omnia et singula tenenda et observanda ex nunc obligo me et heredes meos ac omnia bona mea mobilia et immobilia et volo teneri penitus obligatum. In cujus rei testimonium perpetuum et munimen et ut hoc firmum et stabile permaneat in futurum, presentem cartam sigilli mei munimine confimavi. Actum est hoc anno gracie M° CC° sexagesimo nono, mense januarii in festo Epiphanie Domini.

Pour citer l'acte :

« Acte 5309 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_5309.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2010-01-24

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel