Scripta n° 963

Numéro Scripta963
Auteur(s)Eugène III [pape]
Bénéficiaire(s)Philippe d’Harcourt, Bayeux (évêque)
Genre d'actebulle
Authenticiténon suspect
Datation1145, 18 mars
Lieu d'émissionNarni
Action juridiqueréforme
Langue du texte latin

Analyse

Le pape Eugène III, voulant favoriser Philippe de Harcourt, évêque de Bayeux, ordonne aux religieux et aux clercs de l’église de Bayeux de respecter, dans toute leur plénitude, les droits et la juridiction de l’évêque de Bayeux. Il confirme la constitution du pape Urbain II, annule les aliénations consenties par les successeurs immédiats d’Odon Ier de Conteville, et ordonne la restitution des biens et des droits usurpés.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Bourrienne Valentin (Abbé), Antiquus cartularius ecclesiæ Baiocensis (Livre noir), Rouen-Paris, Lestringant-Picard (Société de l’histoire de Normandie), 1902-1903, 2 vol., n° CLXXIII, t. 1, p. 214-217..

b. Ramackers Johannes, Papsturkunden in Frankreich, Neue Folge 2 Normandie, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht (Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-historische Klasse, 21), 1937, 2 vol., n° 31, p. 97..

Dissertation critique

Datation

Datation proposée par V. Bourrienne et J. Ramackers.

Texte établi d’après a

Eugenius, episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis abbatibus, prioribus, canonicis, clero, et populo Baiocensis ecclesiæ, salutem et apostolicam benedictionem. Venerabilis frater noster Philippus, episcopus vester, juxta morem noviter inthronizatorum, Apostolorum limina et nostram præsentiam visitavit. Quem nos debita benignitate suscepimus, et, ut bona Baiocensis ecclesiæ, quæ jam diu peccatis exigentibus illicite distracta et alienata sunt, recuperet, et pravas consuetudines, quæ in Baiocensi episcopatu, pastorum incuria et negligentia, pullularunt, extirpet, viva voce sibi injunximus. Ipsum itaque, cum gratia Sedis Apostolicæ, et litterarum nostrarum prosecutione, ad sedem propriam remittentes, universitatem vestram rogamus, monemus, et per apostolica vobis scripta injungimus, quatinus ipsum benigne recipiatis, affectione præcipua diligatis et honoretis, eique, tanquam proprio pastori et animarum vestrarum episcopo, obedientiam ac reverentiam humiliter exhibeatis. Res vero ecclesiasticas et jura episcopalia, quæ in ecclesiis et personis ecclesiasticis occupastis, et contra Dominum et animarum vestrarum salutem illicite detinetis, sibi quiete et pacifice dimittatis, et tam in his quam in aliis ipsum tanquam Christi ministrum audire, excessus quoque vestros, et enormitates, juxta commonitionem ipsius, corrigere studeatis. Verum, quum quidam vestrum jus suum eidem episcopo auferre contendunt, auctoritate apostolica prohibemus ut nullus monachus, clericus, sive laicus, placita episcopalia nisi in ipsius, vel vicarii sui præsentia, tractare vel diffinire, nec in parrochialibus ecclesiis absque ipsius assensu sacerdotes ponere vel amovere præsumat. Qui, statutis temporibus, ad synodum suam universaliter conveniant, præcepta synodalia quæ populo sibi commisso annuntient attente percipiant, atque episcopales redditus, antiquitus canonice constitutos, eidem episcopo cum integritate persolvant. Præterea, scire vos volumus quia, sicut ex scripto prædecessoris nostri felicis memoriæ, papæ Urbani, intelleximus, quum Baiocensis ecclesia bonorum suorum tunc temporis plurimam perdidit partem, cum Oddo, ipsius civitatis episcopus, a germano suo Guillelmo, Anglorum rege, captus est, quæ tamen bona idem episcopus sua postmodum industria recuperavit, scripti sui auctoritate firmavit ut Baiocensis ecclesiæ bona ita semper inconcussa debeant stabilitate servari, sicut illius captionis tempore fuisse noscuntur. Quia igitur nostri officii est ecclesiarum quieti paterna sollicitudine providere, ejusdem prædecessoris nostri vestigiis inhærentes, eamdem constitutionem Apostolicæ Sedis auctoritate firmamus, atque donationes, vendiciones, seu quaslibet alienationes de bonis vel possessionibus Baiocensis ecclesiæ per episcopos, qui post ipsum Oddonem in eadem ecclesia præfuisse noscuntur factas, quum, sicut accepimus, dilapidatores bonorum Baiocensis ecclesiæ extiterunt, et tam thesaurum quam possessiones fere ad nichilum redegerunt, evacuamus et irritas esse censemus. Unde per apostolica vobis scripta mandamus ut vos, qui ejusdem ecclesiæ possessiones et bona, qualibet concessione eorumdem episcoporum, detinetis, eidem episcopo cum integritate reddatis, sicut per legitimos testes juramento probari fecerit Baiocensem ecclesiam tenuisse tempore Oddonis episcopi in dominicatura vel feudo. Alioquin excommunicationis vel interdicti sententiam, quam juxta jam dicti prædecessoris nostri Urbani institutionem in vos canonice promulgaverit, nos, auctore Domino, ratam habebimus. Data Narniæ, quinto decimo kalendas aprilis.

Pour citer l'acte :

« Acte 963 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_963.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2006-05-15

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel