Scripta n° 6822

Numéro Scripta6822
Auteur(s)Henri II Plantagenêt, Angleterre (roi)
Bénéficiaire(s)Tours, Saint-Julien (abbaye)
Genre d'actevidimus
Authenticitéfaux
Datation1160
Lieu d'émissionLyons-la-Forêt
Action juridiqueconfirmation
Langue du texte latin

Analyse

Vidimus et confirmation d’une charte de Guillaume, duc de Normandie, datée de Bonneville, en 1063, pour l’abbaye de Saint-Julien de Tours.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. La Roque de La Lontière Gilles-André de, Histoire généalogique de la maison d’Harcourt, Paris, Cramoisy, 1662, 4 vol., t. 3, p. 26 et 1301..

b. Berger Élie, Delisle Léopold, Recueil des actes de Henri II, roi d’Angleterre et duc de Normandie concernant les provinces françaises et les affaires de France, Paris, Imprimerie Nationale (Chartes et diplômes relatifs à l’histoire de France), 1916-1927, 3 vol., n° CXXXVII, t. 1, p. 245-247..

c. Denis Louis-Jean (Abbé), Chartes de Saint-Julien de Tours (1002-1227), Le Mans, Société des Archives historiques du Maine (Archives historiques du Maine ; 12, fasc. 1), 1912, n° 109, p. 139-140..

Dissertation critique

Authenticite

Acte faux. Voir DELISLE/BERGER, Recueil des actes de Henri II, Introduction, p. 317.

Texte établi d’après b

In nomine sancte et individue Trinitatis.
Henricus, Dei gratia rex Anglorum, et dux Normannorum et Aquitanorum, et comes Andegavorum, concedo et in perpetuam elemosinam confirmo et auctoritate mei sigilli communio quecumque in Normannia possident monachi Sancti Juliani Turonensis ex dono et assensu Willelmi ducis et comitis Normannorum et postea regis Anglorum aliorumque plurium, sicut propriis eorum verbis ex veteribus monachorum cartulis in presenti carta translatum et subscriptum est.
Dum unusquisque in hac vita subsistit, totis nisibus debet celestia requirere, et de caducis et perituris rebus eterna atque mansura mercari. Quod ego Willelmus dux et comes Nortmannorum sollicite pertractans, notum volo fieri sancte Dei fidelibus et filiis catholice ecclesie quod ego, pro redemptione anime mee atque meorum progenitorum et Normannie principum, pro salute quoque mee uxoris atque meorum filiorum, dono Sancto Juliano Turonensi et monachis ejus perpetualiter ad possidendum Runcevillam cum terra ad eam pertinente omni, et cum omnibus ipsius cultoribus ipsius terre, et cum omnibus consuetudinibus que in ea sunt omnibusque utilitatibus et adjacentiis ejus, et insuper omnibus rebus, ubicumque fuerint, sive prope seu longe ; trado autem predicto Sancto Juliano ipsum alodum perpetualiter ad possidendum, ex concessione Adam de Sancto Briccio, vassalli mei, qui eam prius tenuit. Hic autem Adam cum a me exheredita[tus] fuisset, et inter eundum ac redeundum per civitatem Turonim ab abbate Roberto et monachis prescripti martiris Juliani honorifice multociens susciperetur ac honeste procuraretur et XII. librarum equo donaretur, Dei tandem inspiratione in capitulum ipsorum venit ibique prenominato sancto ejusque monachis predictam sui juris villulam, scilicet Runcevillam prope Bavent sitam, in manum predicti Roberti abbatis dedit et super altare ipsius sancti propria manu firmavit, ita tamen si ullo modo impetrare a me eam possent monachi. Deinde venit abbas Robertus in Normanniam, supradictam villulam a me impetrare cupiens. Igitur ego supradictam terram, sicut ipsa die in manu mea eam tenebam, Sancto Juliano ejusdemque monachis, ipso Adam, jam mecum pacificato, presente, volente, concedente et orante, dedi, ita scilicet ut ab ipsa die et deinceps per omne tempus monachi ejusdem sancti quiete et libere eam possideant, habentes licentiam in eam terram plantandi et edificandi prout melius potuerint. Dono etiam eidem sancto et monachis ejus pascua ad eorum pecora in plano et bosco quiete et sicut ego teneo. Addo quoque eis ligna, quotiens monachus sive abbas afuerit, ad calefaciendum, talique conventione hoc de meo in eorum donationem transfundo, quatinus et in vita et post meum obitum in sacris orationibus mei memores semper sint. Sunt preterea in eadem terra tres aripennes prati optimi ; in marisco salinas duas et dimidiam habet ibi Sanctus Julianus, reddentes ei XV. ambras salis, et de II. asinis de teloneo unum denarium de hiis qui sal emerint de ipsis salinis ; et si monachus vel homo sancti sal emere voluerint, multo levius accipiat quam quilibet extraneus. Habet item sanctus unam aream ad Divam minorem. Equites hujus terre qui servierunt Adam serviant Sancto Juliano. Distat hec terra a mari IIII. millibus, ubi Diva flumen in oceanum influit. Vicaria terra Sancto Juliano est. Testes hujus rei Odo Baiocensis episcopus, Willelmus filius Osberti, Rogerius de Belmonte, Willelmus Crispinus, Gislebertus frater ejus, Gaufridus Catus, Robertus Bertranus, Hugo de Monte Forti, Robertus Moritonii comes, Rogerius de Monte Gummerii, Hugo botillarius, Unfredus prepositus de Badvento, Cosmarus serviens comitis, Robertus Vitellus, Willelmus de Monte Warulfi, Rogerius de Vedderoles ; hii tres erant homines Adam. Acta sunt hec anno MLXIII ab incarnatione Domini, apud Bonam Villam, regnante Philippo rege anno III.
Preterea concedo et confirmo eisdem monachis quiete et libere in perpetuum possidendum quicquid apud Asnerias in terris et decimis aliisque rebus in elemosinam possident, et quecunque in terris similiter ac decimis apud Mevaniam tenent ex dono Huberti de Ria et Willelmi de Britolio, similiter et ea que possident in elemosinam apud Fresneium ; in hunc modum eciam concedo atque confirmo sepedictis monachis in pace et quiete possidenda quecunque in elemosinam tenent apud Belloium et Belvaig et Jacel et Hablovillam. Hec omnia, ut supradicta sunt, perpetua pace tenenda sepedictis monachis in elemosinam concedo.
Acta sunt hec anno MCLX ab incarnatione Domini, apud Leuns.
Testes hujus rei : Philipus episcopus Baiocensis, Thomas cancellarius regis, Willelmus Filius Hamonis, Manasses Biset dapifer, presente Garino abbate, Guidone bajulo, Acardo Runceville priore ; de famulis, Teobaudo Girardi, Rabaste, Gosleno.

Pour citer l'acte :

« Acte 6822 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_6822.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2012-12-13

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel