Scripta n° 6884

Numéro Scripta6884
Auteur(s)Henri II Plantagenêt, Angleterre (roi)
Bénéficiaire(s)Étienne de Marsay, sénéchal d’Anjou, Tours, Saint-Martin de Marmoutier (abbaye)
Genre d'actecharte
Authenticiténon suspect
Datation...1161...
Action juridiquerèglement conflit
Langue du texte latin

Analyse

Notice du jugement auquel le sénéchal d’Anjou a procédé, par ordre de Henri II, pour faire reconnaître les droits de l’abbaye de Marmoutier sur le pressoir de Boire.

Tableau de la tradition

Éditions principales

a. Berger Élie, Delisle Léopold, Recueil des actes de Henri II, roi d’Angleterre et duc de Normandie concernant les provinces françaises et les affaires de France, Paris, Imprimerie Nationale (Chartes et diplômes relatifs à l’histoire de France), 1916-1927, 3 vol., n° CC, t. 1, p. 334-336..

Dissertation critique

Datation

Sur la datation de cet acte, voir DELISLE/BERGER, Recueil des actes de Henri II, t. 1, p.

Texte établi d’après a

Stephanus de Marthaio, domini Henrici regis Anglie senescallus Andegavensis, universis fidelibus salutem. Notum vobis fieri volumus quod totum pressoragium Boerie et omnium vinearum circa Boeriam adjacentium, cujuscumque feodi sint et quicumque eas teneat, sive miles, sive burgensis, sive agrestris (sic), sive monacus, sive Templarius sive Hospitalarius, totum est monachorum Majoris Monasterii apud Boeriam manentium. Hoc enim disresnaverunt in curia domini Henrici regis Anglorum coram me jure et judicio in hunc modum. Hamelinus de Autenosia erexit pressorium in Boeria in injuriam et damnum monachorum, plus in fortitudine sua quam in jure confidens ; quod monachi graviter ferentes, ostenderunt domino Henrico regi Anglorum, qui mihi precepit ut nullo modo eos sustinerem a jure suo privari, sed cogerem Hamelinum ad parendum juri, et justo fine terminarem causam inter ipsum et monachos, ordine juris in omnibus conservato. Inde citavi Hamelinum ut coram me appareret, monachis jure responsurus, qui nec venit, nec responsalem misit. Et cum multotiens citatus nollet venire, nec responsalem mittere, propter nobilitatem ejus dissimulavi, minus juste monachis faciens. Quod cum vidissent monachi, dixerunt domino regi quod nullus eram eis in jure, nonnullus in injuria. Quod audiens dominus rex iratus ultra modum erga me, non abstinuit a durissimis minis. Ego vero perterritus recedens ab eo, citavi Hamelinum per litteras meas et per duos prudentes viros, qui nec venit, nec responsalem misit. Monachi vero, instructi testibus et advocatis, petierunt judicium ; quod cum traderem judicibus ad faciendum, Robertus de Sabolio, qui presens erat, supplicavit mihi quod adhuc semel citarem eum, quod nolui facere sine consensu monachorum, qui et consensum monachorum et meum habuit. Iterum citavi eum per duos prudentes viros et per litteras meas, prefigens ei diem peremptorium in vigilia Sancti Johannis Baptiste, et consilio prudentium virorum ibi manentium mandavi ei quod non minus procederem in causa, si non veniret, quam si presens esset. Ipse vero nec venit, nec responsalem misit. Monachi vero venerunt et judicium petierunt. Et quoniam contumacis absentia Dei presentia debet repleri, disputavit tota curia contra monachos, querens quo jure vellent habere pressoragium illud ; monachi vero dixerunt quod illi, ad quorum jurisdictionem pressoragium pertinebat, dederunt eis pressoragium jure perpetuo possidendum in elemosyna ; inde produxerunt testes, qui jurati et examinati dixerunt quod sexaginta annis viderunt monachos in pace tenentes pressoragium, et a fratribus suis audierunt quod similiter viderant eos pressoragium possidentes. Tunc judices fecerunt servientes meos jurare quod Hamelinum citassent, quibus juratis (sic) judicaverunt barones quod ecclesia in perpetuum possideat quod LX. annis in pace jure possedit. Isti sunt testes et judices : Ego Stephanus senescallus, Gaufredus Andegavensis episcopus, Stephanus decanus Andegavensis, Bartholomeus de Castro Gunterii, Robertus de Sabolio, Mauricius de Creonio, Paganus de Vegia, Brientius de Varezia, Rainaldus de Vo, et multi abbates et milites et burgenses. Et ut omnis materia malignandi erga monachos in perpetuum amputetur, hujus rei veritatem sigilli mei confirmatione roboravi, hanc rei veritatem cunctis manifestans.

Pour citer l'acte :

« Acte 6884 », dans SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, dir. Pierre Bauduin, Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2024. En ligne : https://mrsh.unicaen.fr/scripta/doc/sc_6884.html [consulté le 09/05/2024].

Création de la fiche

2012-12-14

Dernière mise à jour

2023-12, EMancel